TMBA چکیده:
در طراحی شهرها، موقعیت سمبل ها و یادمان ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است و به تناسب فرهنگ، سنن و آداب و رسوم و با توجه به رابطه ی ساکنان و شهروندان در ارتباط با مبلمان شهری طراحی می شوند. لذا گدشته از دید بصری و زیبایی محیط و منظر، نمادهای شهری که گونه ای از مبلمان شهر محسوب می شوند و یادآور بسیاری از یادها و خاطرات گذشتگان به حساب می آیند، عموماً با سنت های مردم عجین هستند. انسان ها بر حسب موقعیت مکانی-زمانی خویش به چیزهای اطرافشان معناهایی خاص می بخشند و رابطه ای پیوسته و متقابل را با فضا برقرار می کنند. در این میان شناخت نقش نمادها در زندگی و فعالیتهای بشری و همچنین نقش نمادها و سمبل ها در کارکرد تبلیغات توسط بسیاری از شاخه های روان شناسی ، جامعه شناسی ، علوم انسان شناختی همواره پیگیری شده است . با این حال، بررسی ها نشان میدهد که مطالعات بسیار کمی بروی تاثیر نماد های اسلامی مانند حجاب بر تبلیغات انجام گرفته است. برای مثال حجاب به عنوان یک نماد مهم ممکن است به ایجاد نگرش مطلوب نسبت به تبلیغات در میان مسلمانان منجر بشود. در کل مرور ادبیات در مورد دین و تبلیغات منجر به شناسایی سه رشته از مطالعات شده که تأثیر دین در تبلیغات را بررسی میکنند. این سه رشته از مطالعات بر نگرش نسبت به تبلیغات محصولات بحث برانگیز ، وجود ارزش های دینی در تبلیغات، و واکنش مصرف کنندگان به تبلیغات حاوی نشانه ها یا سمبل های مذهبی متمرکز شده است، که نمود آن را می توان در فضاهای شهری ملاحظه کرد که می تواند به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر رفتار مصرفی ما تاثیر بگذارد. از انجایی که مدل احتمالی تجزیه و تحلیل چارچوبی برای بررسی این اثر به صورت تجربی فراهم می کند ، در این مقاله نیز از این مدل بهره گرفته شد تا بتوانیم نگرش های مصرفی را از دو طیف جداگانه بررسی کنیم. به همین منظور پرسشنامه های مربوطه را در دو گروه جداگانه ی متخصصین و عوام در بین شهروندان تهرانی توزیع کردیم. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده، توجه به داشتن نماد نگری در فضاهای شهری متناسب با اولویتهای ارزشی و محیطی شهر پیشنهاد شد.
مقدمه:
هنرهمواره شاخه ای ازفلسفه دانسته شده است که درآن نظروعمل با هدف ابداع و افرینش به هم می پیوندند ازسوی دیگر هنرقدسی یکی ازنقاط مشترک میان فلسفه و دین بخصوص ازدیدگاه زبان رمزآلود آنهاست هردین برای بقا و استمرار نیاز به قالب بیرونی متناسب با ابعاددرونی خود دارد و هنرمرتبط با آن دین موظف به خلق این ساختار است که درمباحث معماری و شهرسازی شامل خلق فضااهایشهری و عناصرمعماری است که درآن قرارمی گیرند هنر ومعماری اسلامی دارای گنجینه عظیمی ازمعانی عمیق عرفانی و حکمت الهی است زیرا این هنرریشه دربنیان های ژرف فکری معنوی و الهی دارد بررسی نقش و تاثیر نمادها و نشانه های اسلامی درحوزه هویت بخشی به شهر و معماری ایرانی اسلامی میتواند نقاط ضعف و قوت این رویکرد را مشخص کند که ازاهداف این مطالعه است ازطرف دیگردراین مقاله به بررسی معانی نمادین و رمزگونه هنراسلامی و چرایی لزوم وجود چنین زبانی خواهیم پرداخت سپس به تشریح مفاهیم برخی نقوش تصاویر و همچنین بررسی تاثیر بصری وروانی نمادها و نشانه ها درحوزه شهر و معماری ایرانی اسلامی پرداخته خواهد شد. (فرجی، 1392:21)
به طور گسترده ای پذیرفته شده است که نگرش ها و رفتار تا حد زیادی توسط جنبه های مذهبی فرهنگ تحت تاثیر قرار میگیرند. بررسی ادبیات موجود در مورد دین و تبلیغات به شناسایی مطالعات مختلف در مورد نفوذ مذهب در تبلیغات منجر شده است. تاثیر طرز فکر دینی مخاطبان در پردازش اطلاعات یکی از مهم ترین ابعادی است که به میزان متوسطی مورد مطالعه قرار گرفته است. . هدف از این مقاله نشان دادن کاستی ها و یا شکاف در مطالعات گذشته می باشد و بر این اساس ، هدف، پیشنهاد یک مسیر نسبتا جدیدی از مطالعات در تبلیغات اسلامی است. نمادهای معماری حائز دو کارکرد «بیان معنی» و «ایجاد حس هویت» هستند. هر نمادی به بیان معنایی فراتر از ظاهر خود اشاره دارد و حس تعلق به جمعی ویژه را بیان می کند. نمادها و نشانه های معماری به دلیل آنکه در زندگی روزمره هر لحظه ابداع و تکرار می شوند، حس خاصی از معنا و هویت را تقویت می کنند. در این مقاله سعی شده است، ابتدا مفهوم فضاهای شهری و جایگاه تبلیغات شهری و تاثیر پذیری و تاثیر گذاری آن بر فضاهای شهری بیان شده و سپس راهکارهای عملی معنی دادن به این فضاها با توجه به شرایط موجود در فضاهای شهری از طریق تحلیل چند نمونه موردی، بررسی گردد.